Impasse kabinetsformatie duurt voort: links verwijt VVD en CDA passiviteit

Na een weekend vol telefoontjes en een een dag waarop informateur Mariëtte Hamer met zes partijleiders individueel sprak, is het zestal niet nader tot elkaar gekomen.

Het is nog steeds niet duidelijk welke partijen straks gaan praten over het formeren van een nieuw kabinet.

Veel partijen willen zich nog niet uitlaten over een variant waarbij bijvoorbeeld VVD-leider Mark Rutte, al dan niet samen met D66-leider Sigrid Kaag, alvast aan een regeerakkoord begint. Het is aan Hamer zelf om nu de volgende stap te bepalen, aldus de partijleiders.

Hamer legde het initiatief dit weekeinde bij de partijen zelf. Rutte, Sigrid Kaag (D66), Wopke Hoekstra (CDA), Lilianne Ploumen (PvdA), Jesse Klaver (GroenLinks) en Gert-Jan Segers (ChristenUnie) moesten elkaar maar veel bellen.

Van het beltegoed van de partijleiders is weinig over, grapte Ploumen, maar tot een doorbraak is het niet gekomen. De posities van de partijen waren maandag, ook na hun eigen gesprekken, nog precies hetzelfde als voor het weekend.

Volgens Ploumen is het in de tussentijd aan Rutte om de regie te pakken. Al langer klinkt bij de linkse partijen onvrede over de houding van de VVD-leider, die te passief zou zijn. Maar Rutte wil niets weten van 'regie' en het voortouw. Dat zijn volgens hem "lege hulswoorden, van die fopspeenwoorden. Je zuigt erop en er komt geen smaak uit".

VVD en CDA willen kabinet met vier partijen

Rutte wil met vier partijen door die samen tot een meerderheid komen. Hoekstra en Rutte willen nog steeds niet met allebei de linkse partijen (GroenLinks en PvdA).

Ploumen en Klaver maakten maandag duidelijk dat zij elkaar niet loslaten. De linkse partijleiders reageerden verontwaardigd op het standpunt van Hoekstra en Rutte. Zij hebben zelf immers al wel concessies gedaan, door zich bereid te verklaren met twee rechtse partijen te praten.

"Een zwaktebod", vindt Ploumen. Klaver sprak van "politieke armoede". CDA-voorman Hoekstra wilde daar niet op ingaan. Hij benadrukte alleen "dat er allerlei varianten met vier partijen zijn, waar we als CDA serieus naar willen kijken".

Hoekstra zelf wil, net als Rutte, het liefst door met de huidige coalitiepartijen: VVD, D66, CDA en ChristenUnie.

Maar D66-leider Kaag ziet daar weer niets in. CU-voorman Segers noemde zichzelf daardoor "onnodig en ongewenst". Het ligt volgens hem voor de hand om VVD, D66 en CDA met één andere linkse partij te laten praten.

Segers geeft aan dat hij wel wil blijven doorpraten, omdat zijn partij constructief wil blijven. Dat betekent nog steeds niet dat het volgens hem logisch is nu aan te schuiven bij formatiegesprekken.

Hamer vraagt vermoedelijk Rutte en Kaag akkoord te schrijven

Hamer komt hoogstwaarschijnlijk een dezer dagen met haar verslag. Naar verwachting vraagt zij Rutte en Kaag om een concept-regeerakkoord te schrijven, zeggen ingewijden. Het is nog niet zeker dat dit de route is die Hamer kiest, maar "het lijkt de enige overgebleven optie", aldus een bron.

Dat betekent niet dat er straks een volgeschreven regeerakkoord ligt waar partijen zich straks bij kunnen aansluiten, benadrukken verschillende bronnen. Het schrijven van het concept-akkoord is juist een soort tussenfase, waarna partijen opnieuw gevraagd zal worden of ze willen aanhaken.

Dat past overigens bij de tactiek die Hamer eerder al voor ogen had, om partijen "via de inhoud" nader tot elkaar te brengen.

Toch zal Hamer een deel van haar opdracht niet hebben vervuld. De partijen zijn het in grote lijnen eens over de manier waarop Nederland uit de coronacrisis moet komen, en ook de grote thema's voor de komende regeerperiode zijn besproken.

Maar de Kamer had de informateur ook gevraagd om tot een selectie van partijen te komen. Mogelijk debatteert de Kamer woensdag al over het verslag van Hamer.

Lees meer over Nederlandse politici:

• Waarom CDA’er Pieter Omtzigt wordt gezien als een ‘lastpak’
• 5 dingen die je nog niet wist over de nieuwe Kamervoorzitter Vera Bergkamp
• Kan Sigrid Kaag premier worden? Dit zijn de historische voorbeelden waarbij de grootste partij niet de minister-president leverde
• 8 dingen die je wilt weten over Sigrid Kaag van D66, de grote winnaar van de verkiezingen